Mijn Nachten Met Churchill

Soms kan het vreemd lopen met een voorstelling. Mijn Nachten Met Churchill zou gaan over oorlog en herinnering. Met Winston Churchill als centrale figuur. Mijn vader kon Churchill goed imiteren en ik herinnerde mij hoe hij dat in mijn jeugd met enige regelmaat deed aan de keukentafel.


Churchill was een grote man in de dagen toen mijn ouders nog kinderen waren. Mijn vader is van 1930, mijn moeder van 1933. Toen de oorlog uitbrak waren zij respectievelijk 9 en (nog net) 6 jaar oud. Oorlogskinderen dus. Churchill’s stem op de radio was een stem uit hun kindertijd en puberteit. Een stem aan wie zij in de winter van hun leven met ontroering terugdenken. Via de imitaties van mijn vader betekent Churchill ook iets voor mij. Ook voor mij is hij een kinderherinnering. Noem het gerust nostalgie. Samen aan de keukentafel onder de lamp luisteren naar aanstekelijke stemmen en sterke verhalen. 

Mooi materiaal voor een voorstelling, dacht ik.

Toen ik begon te schrijven aan Mijn Nachten Met Churchill zat ik in een tweede landelijke tournee van Daar Werd Wat Groots Verricht. Naar mijn eerste solo was nog steeds veel vraag. Mensen die Buiten Schot hadden gezien en de eerste gemist hadden wilden de schade alsnog inhalen. Een prachtig compliment. En een mooie gelegenheid om een op maat gesneden televisieregistratie te maken onder bezielende leiding van Berend Boudewijn.

Op 5 mei 2015 speelde ik Daar Werd in Theater aan het Vrijthof in Maastricht. Op speciaal verzoek van programmeur Peter Noten, fan van het eerste uur. Hij wilde per se dat ik het verhaal van oom Jan en zijn Tweede Wereldoorlog zou komen spelen op de dag waarop Nederland zeventig jaar bevrijding vierde. Ik zag er naar uit. 


Op weg naar Maastricht besloot ik een omweg te maken langs Margraten, de grote en zeer indrukwekkende Amerikaanse begraafplaats 10 km ten oosten van Maastricht. Ik wilde weten welke emoties 70 jaar bevrijding losmaakte. Zou het op die historische dag extra druk zijn? Het antwoord was ontroerend: Margraten was een bloemenzee. 


Dat bezoek werd een keerpunt in het schrijfproces van Mijn Nachten Met Churchill, waarvan ik nog maar een paar pagina’s op papier had staan. De grafsteen van een jonge soldaat uit Ohio, 23 jaar oud, bracht mij terug naar vroeger en de herinnering aan mijn zusje die in het voorjaar van 1988 besloot om voor altijd 23 te blijven. Soms overkomen de dingen je en heeft een programma een eigen wil. Je pen gaat een totaal andere kant op dat je van plan was. Dat zijn de mooiste momenten. 


Ik speelde die avond in Maastricht op de toppen van mijn kunnen. Het werd een van de mooiste voorstellingen van Daar Werd Wat Groots Verricht. Op de lange terugweg vielen mij uit het niets een paar woorden in, een paar zinnen. Ze gingen over die jonge soldaat uit Ohio en over mijn zusje. Ik zette mijn auto aan de kant en schreef de woorden op. Dat moest, dat voelde ik aan alles.

Die nacht besloot ik dat Mijn Nachten Met Churchill ook daarover moest gaan. Over mijn zusje. Over taal. De ongelooflijke kracht van taal. De helende kracht van taal. Taal als toegang tot de herinnering. 
Een maand later toog ik naar Engeland om een kleine Churchill pelgrimage te maken. Foto’s van die reis vindt u in deze slideshow. Toen ik mijn regisseur Berend Boudewijn voorlegde om ook mijn zusje tot onderwerp van het programma te maken zei hij: we kunnen het op zijn minst proberen. Mijn Nachten Met Churchill is mijn tot nu toe meest persoonlijke programma geworden. Nog altijd krijg ik verzoeken om de tekst van het gedicht waarmee het programma besluit. Bij deze.